Definicja i przyczyny choroby Parkinsona

Choroba Parkinsona jest powszechnym schorzeniem, którego częstotliwość zachorowań wynosi jeden przypadek na 1 000 osób w krajach rozwiniętych. Dotyka głównie osoby w wieku od 50 do 70 lat. Choroba atakuje mózg, spowalnia ruchy ciała, a także powoduje ruchy mimowolne i drżenie – stąd popularna nazwa choroby „drżączka”.

Choroba Parkinsona objawia się z powodu zmian zwyrodnieniowych neuronów w obszarze mózgu zwanym jądrami podstawnymi, które odpowiadają za ruchy i koordynację ludzkiego ciała. Bardzo istotną rolę odgrywa w jądrach podstawnych równowaga pomiędzy dwoma niezwykle ważnymi substancjami – dopaminą i acetylocholiną. W przypadku niedoboru acetylocholiny, pojawiają się nadmierne ruchy prowadzące do pląsawicy Huntingtona, jednak jeśli odnotowuje się za niski poziom dopaminy, ruchy ulegają zaburzeniu i w rezultacie powoduje to rozwój choroby Parkinsona.

Choroba Parkinsona powoli upośledza komórki odpowiedzialne za wydzielanie dopaminy, a kiedy jej poziom we krwi spada, zaczynają pojawiać się objawy chorobowe. Proces ten może trwać kilka lat. Nieznana jest do tej pory przyczyna wywołująca zmiany zwyrodnieniowe tych komórek. Niewielka ilość przypadków wywodzi się z zapalenia mózgu, niekiedy przyczyną są narkotyki, ale przyczyny większości zachorowań nie zostały wykryte. Do czynników wywołujących chorobę Parkinsona zalicza się podłoże dziedziczne (ok. 1 na 5 przypadków), jednak wychowanie, otoczenie i czysty przypadek także odgrywają tutaj rolę.

Objawy choroby Parkinsona

Trzy główne objawy choroby Parkinsona to:

Sztywność:

• Ręce i nogi są sztywne i ciężko jest je przywrócić do normalnego położenia.

Drżenie:

• Drżenie spoczynkowe (ok. 5 drgań na sekundę). Najbardziej dotkliwe podczas spoczynku, poprawia się w czasie wykonywania ruchów, znika w czasie snu
• Późniejsze objawy to nieustanne drżenie rąk i palców dłoni, określane jako „kręcenie pigułek”, ponieważ pacjent wygląda jakby kręcił pigułką na dłoni pomiędzy palcami.

Ograniczenia ruchowe:

• Ruchy wykonywane wolniej niż zwykle i jak najrzadziej
• Upośledzeniu ulegają mięśnie twarzy, a pacjent przestaje być w stanie zmieniać wyraz twarzy ("twarz maskowata").

Ponadto, odnotowuje się wiele innych objawów: podczas chodzenia chory wykonuje małe kroki, ma trudności w rozpoczynaniu ruchów, np. przy chodzeniu, mruganie oczami jest rzadkie, ton głosu monotonny, występuje ślinotok (ponieważ upośledzone jest normalne połykanie), a także bardzo drobne i żmudne pismo. W późniejszych etapach choroba dotyka pamięci i procesów myślowych.

Rozwój i komplikacje

Objawy zwykle pojawiają się po jednej stronie i z biegiem lat się rozprzestrzeniają. Osłabienie i spowolnienie są także coraz bardziej wyraźne. W późniejszych etapach choroby (po części z powodu stosowania leków) następują okresy zamiany pomiędzy wzmożonymi ruchami i całkowitą sztywnością. Jest to tzw. „zjawisko on-off”.

Choroba ma charakter przewlekły, a leczenie może jedynie zatrzymać jej rozwój o kilka lat. Pacjenci z chorobą Parkinsona żyją mniej więcej tak samo długo jak reszta społeczeństwa, jednak w późniejszych etapach choroby jako niepełnosprawni.

Działania ochronne przeciwko chorobie Parkinsona

Wiele osób w wieku 50-60 lat doświadcza nieznacznego drżenia, zwłaszcza dłoni, jednak nie jest to objaw choroby Parkinsona. Jeśli pojawiają się inne objawy, lub drżenie kończyn się wzmaga, należy skontaktować się z lekarzem.

Należy podkreślić, iż niektórzy pacjenci z chorobą Parkinsona mogą cierpieć także na depresję. Jest to szczególnie ważne, aby zarówno lekarz prowadzący jak i rodzina byli świadomi takiej możliwości, ponieważ leczenie depresji zapewni choremu więcej energii życiowej oraz zdolności do poradzenia sobie z innymi objawami choroby.

Leczenie choroby Parkinsona

Metody leczenia nieznacznie różnią się w zależności od tego, w jakim wieku choroba się ujawni. Pacjenci poniżej 60-go roku życia zaczynają zwykle od przyjmowania leków zwiększających wydzielanie dopaminy. Po paru latach leczenie polega na podawaniu substancji, które w ciele zamieniane są na dopaminę (L-DOPA). Jeśli u pacjenta zdiagnozuje się chorobę Parkinsona powyżej 60-go roku życia, leczenie rozpoczyna się od przyjmowania L-DOPA. Ponadto istnieją także podobne substancje, mogące ten lek uzupełnić lub zastąpić, w zależności jaki skutek odnoszą w walce z objawami. Efekty uboczne leczenia mogą pojawić się w postaci wspomnianego powyżej „zjawiska on-off”.

Perspektywy

Jeśli po kilku latach terapii, leczenie przestaje działać lub jeśli efekty uboczne stają się zbyt uciążliwe, następnym krokiem jest przeprowadzenie zabiegu chirurgicznego usuwającego większość objawów. Dzięki wszczepieniu elektrod do mózgu jądra podstawne mogą być stymulowane elektrycznie a objawy w ten sposób wyeliminowane.

Przeczytaj ten artykuł w języku duńskim
Read this article in English