Definicje i przyczyny nowotworów mózgu

Nowotwory w mózgu mogą być łagodne lub złośliwe. Nowotwór mózgu może być pierwotny, co znaczy że powstaje bezpośrednio z tkanki mózgu, lub może być wtórny, czyli jest to przerzut, który rozprzestrzenił się przez układ krwionośny od nowotworu złośliwego, gdzieś indziej w ciele, zazwyczaj z płuc lub piersi.

Nowotwory złośliwe (rak) rozprzestrzeniają się wrastając inwazyjnie w otaczającą tkankę. Nowotwory łagodne nie niszczą innych tkanek, ale i tak rosną w danym miejscu. Ponieważ mózg mieści się wewnątrz czaszki, która jest zamkniętą przestrzenią , nawet nowotwory łagodne mogą spowodować poważne objawy, jako skutek ucisku na otaczająca tkankę mózgową. Usunięcie nowotworu mózgu może być bardzo trudne bez uszkodzenia zdrowej tkanki mózgowej.

Zarówno dorośli jak i dzieci mogą mieć nowotwory mózgu. U dzieci złośliwy guz mózgu jest drugim najczęstszym rakiem z ok. 1 nowym przypadkiem rocznie na 120 tysięcy obywateli krajów zachodnich. U dzieci symptomy pojawiają się dość wcześnie podczas choroby. Nowotwory mogą pojawiać się we wszystkich rodzajach komórek mózgu, neuronach, komórkach podporowych (szczególnie astrocytach), od opon mózgowo-rdzeniowych  otaczających mózg do tętnic w mózgu. Objawy w dużej mierze zależą od umiejscowienia nowotworu i części systemu nerwowego, którego dotyczy.

Objawy nowotworu mózgu

Dzieci:

Wczesne objawy są zazwyczaj łagodne, takie jak złe samopoczucie, skłonność do irytacji i wymioty (szczególnie rano). Mogą wystąpić zaburzenia motoryki , co oznacza, że dziecko ma problemy z kontrolowaniem ruchów. Jeśli nowotwór blokuje normalny przepływ płynu mózgowo-rdzeniowego, następuje wodogłowie, które jest nadmiernym nagromadzeniem płynu wewnątrz czaszki. U dzieci poniżej 18 miesiąca życia, stan ten może spowodować zwiększenie rozmiaru głowy, ponieważ u tak młodych dzieci kości czaszki jeszcze się nie zrosły.

Dorośli:

Najczęstsze objawy to:

• Ból głowy, szczególnie rano przy kaszlu, wysiłku lub zmianie pozycji
• Zmęczenie
• Zaburzenia kognitywne, które oznaczają problemy z zapamiętywaniem i koncentracją. Mogą wystąpić prawdziwa demencja
• Padaczka
• Zaburzenia widzenia

Ponadto, położenie nowotworu powoduje symptomy związane z zaburzeniami tej konkretnej części mózgu. Mogą to być na przykład zaburzenia czucia lub osłabienie rąk, zmiana osobowości, napady padaczkowe i zaburzenie mowy. Mogą wystąpić omamy wzrokowe, słuchowe, węchowe i smakowe.

Zapobieganie i diagnozowanie

Wszystkie te objawy wymagają natychmiastowej pomocy medycznej i zgłoszenia się do neurologa lub neurochirurga w celu dokładnego badania. Jeśli istnieje podejrzenie nowotworu mózgu, przeprowadzone zostaną następujące badania: tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny mózgu.

Leczenie nowotworów mózgu

O ostrym przebiegu:

Jeśli pojawiają się objawy podwyższonego ciśnienia wewnątrz czaszki oraz ryzyko zagrażającej życiu przepukliny, przeprowadza się próby obniżenia ciśnienia przez podanie hormonu kory nadnercza w dużych dawkach. Jednak, osiągnięcie efektu w tym przypadku zajmuje około 6 godzin, więc jeśli istnieje nagląca potrzeba efektów, podaje się mannitol (substancję cukrową), który może wyciągnąć wodę z mózgu, w rezultacie zmniejszając ciśnienie. Pomocne przy obniżaniu ciśnienia w mózgu może być umieszczenie pacjenta pod respiratorem i hiperwentylacja.

Leczenie nowotworu:

• Operacja: Przeprowadzona zostaje operacja w celu całkowitego usunięcia nowotworu (jeśli to możliwe) lub zmniejszenia rozmiarów i tym samym objawów. To, czy cały nowotwór da się usunąć czy nie, zależy od tego jak jest duży i gdzie się znajduje. Gdy cały nowotwór lub jego część zostaną usunięty, zostaje wysłany do patologa na badanie mające ustalić jaki jest to rodzaj nowotworu. Jeśli nowotwór blokuje normalny przepływ płynu mózgowo-rdzeniowego, a nie może być usunięty, może zostać wstawiony dren, mający zredukować ciśnienie w mózgu.

• Radioterapia: Naświetlanie nowotworu zmniejsza jego rozmiar, tym samym łagodząc objawy. Radioterapia stosowana jest albo wyłącznie albo po operacji, jeśli niemożliwe było usunięcie całego nowotworu.

• Chemioterapia: Różne rodzaje chemoterapii są często nieefektywne w leczeniu nowotworów mózgu, ponieważ nie mogą przeniknąć z krwioobiegu do tkanki mózgowej (bariera krew-mózg). Niektóre nowotwory są jednak wrażliwe na chemoterapię, i często chemoterapia łączona jest z radioterapią.
   

Perspektywy i komplikacje

Nowotwór mózgu może rozwijać się szybko lub powoli. Im większy urośnie nowotwór, tym bardziej nasilone są objawy. Jak poważny jest nowotwór łagodny, zależy od jego położenia oraz czy może być usunięty chirurgicznie. Nowotwór złośliwy jest zawsze stanem poważnym, ponadto często usunięcie całego nowotworu jest bardzo trudne. Jednak, w niektórych przypadkach, nowotwór można utrzymywać w stanie remisji za pomocą naświetlań lub chemoterapii, podczas gdy inne zakończą się śmiercią pacjenta w krótkim czasie Przerzuty do mózgu są także bardzo poważne, ponieważ są rezultatem rozprzestrzeniania się nowotworu złośliwego z innego miejsca w ciele.

Bardzo poważną komplikacją związaną ze zwiększonym ciśnieniem wewnątrz czaszki jest ryzyko, że mózg zostanie zepchnięty w dół zostanie przemieszczony do otworu wielkiego czaszki , gdzie m.in. znajduje się rdzeń przedłużony. Nazywa się to wklinowaniem mózgu i kończy się śmiercią w ciągu krótkiego czasu.

Read this article in English